سد «چمشیر» بلای جان حیات وحش/کدام حیوانات در معرض خطر هستند؟

کرامت حافظی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان کرد: رودخانه‌ها به عنوان شاهرگ حیاتی بی شک زیستمندان هر زیست بوم شناخته می‌شوند و رودهای «خیرآباد» و «زهره» با داشتن تنوع زیستی ارزشمند جایگاه ویژه‌ای دارند و گونه‌های مختلف حیات وحش را به خود جذب کرده‌اند.

عضو کمیته ثبت پرندگان ایران افزود: جنگل‌های رودخانه‌ای و بیشه‌های حاشیه این رودها، دشت‌های سیلابی، جلگه و مزارع کشاورزی که این رودها زندگی را به آنها اعطا کرده‌اند و پایاب رود زهره در بندر سجافی همگی اکوسیستم‌های ارزشمندی را ایجاد کرده است.

وی تاکید کرد: همه این امور وابسته به آورد آب شیرین از زاگرس کهگیلویه و بویراحمد است و هر گونه کاهش آورد آب به علت افزایش مصارف بالادستی و تغییر در تعادل چشمه‌های آب شور و شیرین می‌تواند برای این زیست بوم‌های رودخانه و حاشیه و اکوسیستم دریایی وابسته به رود زهره مخاطره ایجاد کند.

این فعال محیط زیست خوزستان عنوان کرد: هم‌اکنون این رودها به علت تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی زمین، دچار تنش‌های فراوان است که با اقدامات غلط بشری نیز تشدید می‌شود.

حافظی بیان کرد: رودخانه‌های خیر آباد و زهره زندگی بخش گونه‌های ارزشمند و در معرض انقراض فراوانی هستند از جمله گونه بسیار با اهمیت پرنده «خروس کولی اجتماعی» با درجه حفاظتی لبه پرتگاه انقراض (CR) در حاشیه رودهای زهره و خیرآباد رصد شده که زمستان گذرانی دارد.

وی اضافه کرد: همچنین لاک پشت دریایی پوزه عقابی نیز گونه دیگری با درجه حفاظتی ( CR) به شدت در معرض انقراض است که در ساحل سجافی هندیجان به علت آورد آب شیرین رودخانه زهره مکان مهمی برای تغذیه آبزیان دریایی محسوب می‌شود .

فعال محیط زیست خوزستان ادامه داد: امسال زادآوری لاک پشت دریایی پوزه عقابی در ساحل هندیجان ثبت شد و این منطقه از زیستگاه‌های ارزشمند در سواحل خلیج فارس است؛ ارزش این گونه‌ها که درجه حفاظتی (CR) به شدت در معرض انقراض جهانی دارند مانند درنای سیبری و یوز ایرانی است و باید شرایط حضور آنها را ایمن و مناسب کرد و جلوی تخریب‌های محیط زیست را گرفت .

عضو گروه ثبت پستانداران ایران تصریح کرد: ساحل سجافی در شمال خلیج فارس در پایاب زهره نیز محلی برای زیست پستانداران دریایی در خطر انقراض مانند دلفین گوژپشت با درجه حفاظتی (EN) و پورپویز بی باله با درجه حفاظتی (VU) آسیب پذیر است.

وی افزود: همچنین رودخانه زهره زیستگاه لاک پشت لاک نرم فراتی گونه در خطر انقراض جهانی (EN) است و سمور آبی اوراسیایی با درجه حفاظتی نزدیک تهدید (NT) در فهرست سرخ جهانی است که از زیست مندانی هستند که در خود رودخانه زندگی می‌کنند.

حافظی ادامه داد: در بیشه‌ها و جنگل‌های رودخانه‌ای و حاشیه رودخانه‌های خیرآباد و زهره نیز کفتار راه راه گونه در معرض تهدید جهانی (NT) و گونه‌های کمیاب پستانداران مانند رودک عسل خوار، شاه روباه، گربه کارآکال، گربه جنگلی، گربه وحشی ثبت شده که زمانی زیستگاه شیر ایرانی بوده است.

عضو کمیته ثبت پرندگان ایران اظهار کرد: پرندگان در معرض انقراض و آسیب پذیر فهرست سرخ جهانی مانند عقاب صحرایی، عقاب شاهی، عقاب تالابی و سنقر سفید از زیستگاه‌های ارزشمند این رودخانه‌ها بهره مند هستند.

وی اضافه کرد: پرنده کمیاب چکچک سیاه سرسفید در اطراف رودخانه زهره ثبت شده و پرندگان مورد حمایت مانند عقاب مارخوار، عقاب دو بردار، عقاب پرپا، دراج، سارگپه تاجدار و گونه‌های فراوان دیگر در حاشیه رودخانه‌های زهره و خیرآباد رصد شده‌اند و این مناطق جز مناطق با پتانسیل بالا برای گردشگری طبیعت، اکوتوریسم و پرنده نگری هستند.

حافظی یادآور شد: اهمیت حیات وحش فقط برای زیست بوم به تنهایی نیست بلکه ثبت و مشاهده حیات وحش در محیط‌های طبیعی نیز ارزش اقتصادی دارد و نباید با سد سازی افراطی و انتقال آب‌ها چرخه طبیعت و نظم الهی آفرینش را بر هم زد.

عضو گروه ثبت پستانداران ایران گفت: قطعاً سد چمشیر علاوه بر نابودی معیشت وابسته به آب هزاران ساله مردم حاشیه آن باعث نابودی تنوع زیستی ارزشمند و منحصر به فردی می‌شود که رودخانه‌های زهره و خیرآباد شاهرگ حیات آنها هستند و به علت این خسارات بزرگی که سد چمشیر به محیط زیست انسانی و محیط زیست طبیعی وارد خواهد کرد باید از ادامه روند مخرب آبگیری این سد توسط سازمان محیط زیست جلوگیری شود و نباید با اقدامات غلط بحران‌های زیست محیطی خوزستان را تشدید کرد.